Depressie en burn-out zijn een signaal van energiegebrek. Of de oorzaak nu uit de darmen komt of dat er een mentale chronische stressor is, uiteindelijk leidt het tot uitputting. Laat ik het zo zeggen: het energiegebrek is de oorzaak maar ook het gevolg. Dit energiegebrek uit zich in lusteloosheid, vermoeidheid, cognitieve achteruitgang (brainfog), emotionele vervlakking en uiteindelijk in slapeloosheid, angst, depressie en ziekte. Veel mensen ervaren een gewichtstoename bij stress of juist een gewichtsafname. Vooral toename wordt gezien als probleem. Er wordt gefocust op afvallen in plaats van op het vinden van de oorzaak van het probleem. Ik leg in dit artikel uit dat dun niet beter is dan dik bij stress en waarom proberen af te vallen geen zin heeft.
Rivaliserende systemen
Wanneer je lichaam ergens energie voor nodig heeft, gaat dit altijd ten koste van een ander lichaamsproces. Helemaal geen probleem bij kortdurende stress zoals een infectie, een gevecht of uitdroging. Het autonome (regelt het allemaal zelf) zenuwstelsel zorgt door middel van de vecht-vluchtrespons dat jij de juiste oplossing voor dit probleem vindt. Hierbij zijn drie belangrijke systemen betrokken: het immuunsysteem, de hersenen en de spieren. Dit zijn de grootverbruikers wanneer het gaat om energie. Of het immuunsysteem wil even alle energie, bijvoorbeeld bij een griepje, of de hersenen vragen alle energie, bijvoorbeeld als er een mentaal probleem moet worden opgelost. Het kan ook zijn dat de spieren even alle energie vragen, als je bijvoorbeeld heel hard weg moet rennen van een gevaarlijk roofdier, uit een brandend gebouw of wanneer je uren moet lopen omdat er geen voedsel of water in de buurt is.
Deze drie systemen kunnen alle energie die er in het lichaam beschikbaar is tijdelijk opeisen. Andere organen krijgen op dat moment geen energie meer toegewezen. Ze moeten even op de spaarstand. Dit kun je ook merken. Als je met een griepje op bed ligt, heb je spierpijn en meestal geen zin om te lopen, laat staan joggen. Ook nadenken is moeilijker. Je spijsvertering wordt tijdelijk uitgeschakeld, die heb je dan niet nodig. Het immuunsysteem heeft alle energie nodig. Liggen dus. Bij mentale stress krijgen spieren en immuunsysteem minder energie en als je moet vluchten uit een brandend gebouw dan gaat alles naar je spieren en ligt je immuunsysteem tijdelijk plat. Dit is hoe het er ongeveer aan toe gaat. Wanneer de dreiging voorbij is en de oplossing gevonden, dan kan de energie weer eerlijk verdeeld worden over alle organen.
Gevaarlijke roofdieren, rivaliserende volksstammen en voedselschaarste kwamen heel lang geleden nog wel regelmatig voor. In deze tijd kennen we eigenlijk geen voedselschaarste of roofdieren. De tijd waarin we nu leven brengt hele andere uitdagingen met zich mee. In deze tijd hebben we vooral last van chronische stress. Dit is stress waar we de oplossing niet voor hebben of niet van weten. Wanneer dit te lang duurt, moet je lichaam een strategie bedenken om ervoor te zorgen dat de energie in de hersenen blijft komen of naar het immuunsysteem blijft gaan. Dit kan jaren duren. Het lichaam zal er altijd alles aan doen om jou te laten overleven en is daar ook heel goed in.
Overlevingsstrategieën
Een van de strategieën is het aanleggen van buikvet. Dit vet heeft als functie om de hersenen of het immuunsysteem te kunnen blijven voorzien van energie. Dit geeft het typische beeld van een lichaam met dunne benen en armen en een dikke buik. We noemen dit ook wel het metabool syndroom. Dit is vet dat je er niet af traint. Dit vet heeft namelijk een belangrijke functie en dat is om jou in leven te houden. Dat buikvet als gevaarlijk vet wordt aangemerkt klopt wel. Dit vet voorziet niet alleen in energie maar geeft ook ontstekingsbevorderende stoffen af. Dit veroorzaakt ontstekingen en houdt ze in stand.
Een andere strategie van het lichaam om energie te kunnen blijven gebruiken voor de vlucht of het gevecht is gewoon alle brandstof die binnenkomt gebruiken. Je ziet vaak dat het gezicht en de hals maar ook de armen en benen mager zijn. Het zachte vetlaagje onder de huid verdwijnt en geeft een uitgemergeld beeld. Vaak is er ook geen of weinig spieropbouw. Typische holle ogen horen hierbij. Alle energie die binnenkomt gaat direct naar de hersenen of het immuunsysteem.
Welke strategie jouw lichaam kiest hangt af van een aantal factoren:
- Je epigenetische programmering (aanleg en omgevingsinvloeden)
- De oorzaak en duur van de stress dus je stressor (pathogenen, trauma enzovoort)
- Je voedingsgedrag (vooral wat je eet) en leefstijl (vooral hoe je beweegt)
Wanneer iemand gestrest is en slank of dun is, wordt dat zelden als probleem gezien. Dun past beter in ons modebeeld terwijl wanneer iemand overgewicht met zich meedraagt dit wel vaker als probleem wordt gezien. Dat er iets niet in orde is, is dan ook meer zichtbaar. De realiteit is dat beide niet bevorderlijk zijn voor je gezondheid. In beide gevallen loop je, wanneer je het probleem niet oplost, risico. Het verschil is dat wanneer je dun bent je eerder in aanmerking komt voor neurodegeneratieve aandoeningen en wanneer je overgewicht hebt je eerder last zult krijgen van metabole aandoeningen zoals diabetes type 2, hart en vaatziekten en kanker. Beide niet wenselijk denk ik.
Een andere overeenkomst is dat veel of weinig eten in combinatie met sporten niet helpt. Dit is omdat jouw lichaam je aan het helpen is de stressor te overleven. Veel buikvet of helemaal geen vet is een overlevingsstrategie.
Jouw lichaam is je aan het helpen, niet aan het pesten
Begrijp dus dat je lichaam iets aan het doen is om jou te helpen met overleven. Stop dus maar met jezelf afstraffen of nog beter je best doen. Stop vooral met diëten. Het gaat je maar op één manier helpen: van de regen in de drup. Uiteindelijk beland je in een vicieuze cirkel die erg lastig te doorbreken is. Lastig maar heel goed te doen als je weet wat de oorzaak is.
Wat kun je ondertussen doen?
Voeding
Meestal grijpen we bij stress niet naar een gezonde salade maar naar troostvoer zoals tosti’s, chips of chocola. De juiste voeding is uiteraard wel belangrijk. Je kunt met voeding ervoor zorgen dat je nog sneller aftakelt of dat je stabiel blijft en nog daadwerkelijk voeding binnenkrijgt. Ga intermitterend vasten en wanneer je voelt dat je erg gestrest bent, eet dan niet. Maak eerst een wandeling om de stresshormonen te laten dalen.
Beweging
Ook bewegen is belangrijk maar wel op de juiste manier. Joggen is vaak geen goed plan tenzij je er heel veel plezier aan beleeft. Wandelen in de natuur, dansen of yoga kan ervoor zorgen dat je lichaam kan ontspannen. Dit helpt stress te verlagen, essentieel als je wil afvallen of juist een beetje aankomen.
Stressor achterhalen
En last, but eigenlijk first: zoek de oorzaak. Wat is er aan de hand? Loop je rond met een onderdrukt trauma? Heb je een klote baan? Word je ongelukkig van je relatie of heb je altijd darmklachten en pijn? Ben je vaak ziek? Je klachten zijn een symptoom en laten jou zien dat er iets aan de hand is.
Zoek de oorzaak en vind de oplossing.
Kan je hier wel wat hulp bij gebruiken? Neem dan vrijblijvend contact op via ineke@holymayo.nl of neem een kijkje op www.holymayo.nl
Ineke Eebes
Orthomoleculair Natuurgeneeskundig Thetapeut
